Patron Szkoły
- bez kategorii
- 25 maj 2015
- Igor
Inżynier Tadeusz Tański urodził się 11 marca 1882 roku. Był synem znanego artysty, malarza i pioniera lotnictwa Czesława Tańskiego.
Był jednym z pierwszych polskich inżynierów, którzy podjęli próbę zaprojektowania, wykonania i produkcji samochodów w Polsce Pasję tworzenia odziedziczył niewątpliwie po ojcu Czesławie Tańskim, malarzu, konstruktorze i budowniczym samolotu, śmigłowca i szybowca "Lotnia" (w 1896 roku Czesław Tański odbył pierwszy na świecie wzlot szybowcem z terenu płaskiego).
Tadeusz Tański studiował w Paryżu w Wyższej Szkole Elektryczności, na katedrze automobilizmu i lotnictwa. Po studiach został asystentem profesora Lousia Lacoin, a następnie pracował w zakładach Renault, firmie "L. Bordon" w Paryżu i angielskiej firmie "Amstrong". Projektował: silniki spalinowe, samochody, ciągniki i sprężarki. Uzyskał w tym czasie kilka patentów. Dał się poznać jako bardzo zdolny i obdarzony niezwykłą wyobraźnią przestrzenną twórca, a jego pomysły wybiegające ponad epokę budziły zachwyt i osłupienie. Jako 23-letni inżynier skonstruował największy na świecie 12-cylindrowy,lotniczy silnik spalinowy w układzie H o mocy 520 KM. Zaprojektował i zbudował także 2-suwowy silnik spalinowy do napędu prądnic radiostacji pokładowych w samolotach, sprężarkę silnikową do opryskiwania winnic oraz niezwykle ciekawy 4-cylindrowy 2-suwowy silnik spalinowy w układzie gwieździstym o nazwie "Wir" do napędu lekkich samolotów.
W 1919 roku Tadeusz Tański powrócił do Polski. Początkowo pracował w Głównym Urzędzie Zaopatrzenia Armii oraz Sekcji Samochodowej Ministerstwa Spraw Wojskowych, a następnie w Centralnych Warsztatach Samochodowych w Warszawie. W 1920 roku zaprojektował lekki samochód pancerny FT-B na podwoziu popularnego amerykańskiego Forda T. Wykonanie pierwszego prototypu zajęło Tańskiemu zaledwie 14 dni,
a wyprodukowanych następnie 16 pojazdów odniosło duże sukcesy podczas ofensywy w wojnie polsko-radzieckiej. Niewątpliwie największym sukcesem inż. Tańskiego jest cała rodzina samochodów CWS T-1, T-2 i T-8, których był głównym konstruktorem. Zaprojektowanie bardzo nowoczesnego, górnozaworowego silnika T-1 o mocy 61 KM i pojemności 3000 cm3 zajęło muw1922 roku niespełna 3 tygodnie. Ten pierwszy polski silnik spalinowy przewyższał wówczas pod wieloma względami produkcję innych renomowanych firm samochodowych.
Sukcesem na skale światową było wykonanie bloku silnika ze stopu aluminiowo-krzemowego z mokrymi, wymiennymi tulejami. Tłoki ze stopu aluminium, korbowody ze stopu krzemowo-aluminiowego, pokryte emalią azbestową w celu zmniejszenia wibracji, panewki korbowodowe wylewane stopem łożyskowym, podgrzewany kolektor ssący, czujnik ciśnienia oleju sprzężony z urządzeniem wyłączającym zapłon w przypadku awarii w układzie smarowania, elektryczny rozrusznik, zamek-blokada skrzyni biegów uniemożliwiający kradzież samochodu oraz pompa hydrauliczna urządzenia wspomagającego hamulec - to tylko niektóre ze światowych rewelacji, jakie zastosowano w samochodzie CWS.
W swoich samochodach Tadeusz Tański wprowadził daleko posuniętą unifikację. Wszystkie zastosowane śruby i nakrętki miały jednakowy gwint M 10x1,5, za wyjątkiem świec - M 18x1,5. Pozwalało to na całkowity demontaż i montaż samochodu przy pomocy jednego płaskiego klucza 17x29, czego już nikt nigdy na świecie nie powtórzył. W późniejszych latach ten znakomity inżynier konstruował również: silniki lotnicze, przemysłowe, uniwersalny pojazd drogowo-szynowy oraz samoczynnie blokujący się mechanizm różnicowy do samochodów terenowych.
Tadeusz Tański w czasie okupacji brał czynny udział w pracach konspiracyjnych. Za to zastał 3 lipca 1940 roku aresztowany przez gestapo.
Zginął w Oświęcimiu 23 marca 1941 roku.
